Koan voor Orpheus (2002)

Installatie ter gelegenheid van de officiële opening van het Orpheus Instituut te Gent

 voor 3 CD-spelers en stereoversterkers

programmatekst:

“Het leek me gepast om dit nieuwe huis een koan mee te geven. En zoals het een goede koan betaamt, is die tegelijk duidelijk en onverstaanbaar. Deze paradox heb ik als uitgangspunt genomen voor ‘Koan voor Orpheus’, een eenvoudige geluidsinstallatie van 3 CD-spelers en stereoversterkers.

Dit huis is van vele stemmen. Ik heb dan ook gebruik gemaakt van twaalf verschillende geluidsfragmenten uit lezingen en debatten die in de afgelopen jaren in het Orpheus Instituut gehouden zijn. Deze twaalf fragmenten worden continu en tegelijkertijd afgespeeld. Ik heb daarbij gestreefd naar een zo groot mogelijke verstaanbaarheid door iedere stem een eigen karakter, een eigen filtering te geven, waardoor de stemmen met enige concentratie toch afzonderlijk te volgen zijn. Uit elke luidspreker komen drie stemmen. Niet alle stemmen blijven ter plaatse, waarbij de regel geldt dat de zich verplaatsende stemmen iets sterker en slechts uit één luidspreker tegelijk komen, de zachtere stemmen worden verspreid over twee luidsprekers. De inhoudelijk geïnteresseerde luisteraar staat aldus voor de keuze zich te bewegen tussen deze twee luidsprekers of zich op te stellen in het midden. In het ene geval kan hij/zij de woorden verstaan maar moet hij/zij zich voortdurend verplaatsen (waardoor hij/zij in contact komt met andere, bewegende stemmen die eventueel zijn/haar aandacht voor zich zullen opeisen). In het andere geval kan hij/zij de stemmen misschien wel afzonderlijk volgen, maar is het kwasi onmogelijk te begrijpen wat ze zeggen. Tenslotte is aan elke stem een zachte, verglijdende sinustoon toegevoegd, zodat het geheel een soort pratend perpetuum mobile wordt. Ik nodig elke luisteraar dus uit te vertrekken in het midden van de ruimte, aandachtig te luisteren en zich dan te begeven waarheen het oor hem/haar leidt.“